Mỗi con người trong cuộc đời luôn đặt ra cho mình những câu hỏi
thể hiện nỗi khắc khoải trong tâm hồn mình: Tôi là ai; tôi từ đâu tới;
cuộc đời tôi có ý nghĩa gì và sẽ đi về đâu? Như vậy, câu hỏi về cuộc đời
luôn theo đuổi con cho dẫu họ là người giàu có hay là người nghèo túng;
là người đàn ông hay phụ nữ; là những người tri thức hay người bần nông
ít học. Con Người luôn khắc khoải kiếm tìm về ý nghĩa của cuộc sống và
ước mong sống cuộc đời mình ý nghĩa hơn. Có người đã nói: ‘Cuộc đời là một chuyến đi của mỗi người’.
Nhưng chuyến đi cuộc đời con người là gì và mỗi người chúng ta có bao
nhiêu chuyến đi như vậy; và sau mỗi chuyến đi ấy, chúng ta sẽ có cảm
nghiệm gì cùng sống những cảm nghiệm đó như thế nào? Những câu hỏi đó
được mỗi người chúng ta trả lời cách khác nhau và cùng trong những thao
thức ấy, chúng ta cùng gợi lên cho nhau những ý nghĩa của chuyến đi cuộc đời.
‘Cuộc đời’ là một hạn từ mà người ta dùng để ám chỉ một hành trình
của cuộc sống con người, hành trình mà mỗi người đã vạch ra qua một sự
thông dự sự sống và những hành động của sự sống mình trong thế giới. Như
thế, cuộc đời luôn có một sự khởi đầu và một sự kết thúc của nó. Hành
trình cuộc đời cũng như một chuyến đi, có một khởi đầu và một đích đến
để chúng ta có thể dừng lại và ngắm nhìn. Thế nhưng mỗi người chúng ta
đã bước vào cuộc đời ấy với những xuất phát điểm khác nhau. Có người
được sinh ra trong sự giàu sang, sung túc bởi của cải vật chất, có người
sinh ra trong cảnh tồi tàn, túng thiếu của tiện nghi cũng như những chi
dụng cần thiết cho cuộc sống. Có những người bước vào thế giới trong sự
chờ đón của những người thân yêu trong khi có nhiều người lại hiện hữu
như là tai nạn của những cơn lạc thú hay những cuộc vui trụy lạc. Chúng
ta đã không có chung với nhau cùng một xuất phát điểm. Tôi không được
chọn sinh ra với cánh tay lành lặn hay dôi chân vững chãi. Tôi cũng
không được đòi hỏi mình phải được sinh ra với một bộ óc thông minh hay
với những khả năng thiên phú kì diệu. Tất cả những điều đó đã được ban
hay là một trọn hảo sẵn có mà tôi không thể nào nắm bắt hay thủ đắc nhờ
tự do mà khi tôi chưa hiện hữu. Có người đã hỏi ‘tại sao sinh ra tôi mà
không hỏi ý kiến của tôi, bởi đó tôi bị kết án là được sinh ra và bản án
là tự do’; thế nhưng khi tôi chưa được sinh ra thì tôi lại chưa hiện
hữu để ai đó có thể hỏi ý kiến. Làm sao có thể hỏi ý kiến trong cái được
gọi là hư vô của hiện hữu cho chính cái mình đang thắc mắc. Câu hỏi đó
như một sự lảng tránh để bước vào thế giới, nơi đó mỗi người được sống,
được sở hữu nhân vị của chính mình.
Với xuất phát điểm khác biệt của mỗi người, chúng ta bước vào cuộc
hành trình cuộc đời cũng khác nhau. Có những người đã tự trang bị cho
mình những hành trang cần thiết để xây dựng cuộc sống, trong khi có
những người lại chẳng mấy quan tâm đến điều đó. Chúng ta có thể thấy
rằng mọi người đều sống thế nhưng mỗi người lại tìm kiếm cho mình những
đích đến khác nhau. Có người mong muốn mình sẽ trở thành một thương gia
giàu có trong những cách thế kiếm bạc triệu, có người lại muốn mình trở
thành một người giỏi giang trong trí tuệ và tìm kiếm thăng tiến trong
học thức… Tất cả mọi người đều tự tạo và tìm ra cho mình những đích đến
khác nhau và từ đích đến đó, chúng ta phấn đấu và rèn luyện bản thân cho
cuộc sống. Thế nhưng như chúng ta đã nói, mỗi người đã bắt đầu cuộc
hành trình trong xuất phát điểm khác nhau, bởi đó mỗi người lại có cách
thế khác nhau. Nhưng cũng có những người đã chùn bước trong việc hoạch
định cho mình một đích điểm của hành trình. Có nhiều người đã chẳng muốn
bước tiếp trong chuyến đi ấy bởi họ nghi ngờ về bản thân, họ cho rằng
mình không có khả năng để đi đến những đích điểm cao xa hay thậm chí chỉ
là đích điểm gần gụi. Có một câu châm ngôn đã được nhiều người trẻ ngày
nay áp dụng như cách thế để bước vào thế giới: ‘hãy ngắm bắn mặt trăng, nếu trượt bạn có thể bắn trúng một ngôi sao nào đó’.
Có thể câu nói này như không tưởng, nhưng nó lại nói lên một sự táo bạo
của người trẻ hôm nay. Các bạn đã chẳng ngại ngùng đặt ra cho chính
mình những điểm đích lớn, để dẫu ‘bắn trượt’ đích điểm đó, các bạn cũng
sẽ đạt được một đích điểm nhỏ hơn thế nhưng vẫn là một đích điểm lý
tưởng, vì nó ở trên trời cao.
Trong chuyến đi cuộc đời ấy, chúng ta không tránh khỏi những lúc có
những khó khăn, vấp ngã. Đôi khi trên đường đời có những viên đá chắn
ngang khiến chúng ta vấp ngã. Những vấp ngã đó có thể là những lần quỵ
ngã trước những khó khăn của cuộc sống, những lo toan, tính toán chuyện
áo cơm, hay thăng tiến trong học tập và danh vọng. Tất cả những điều đó
khiến chúng ta suy kiệt không chỉ thân xác mà cả trong tinh thần. Chúng
ta dành quá nhiều suy tư cho những điều đó mà không cân bằng được cuộc
sống khiến chúng ta gục ngã. Nhưng gục ngã cũng có thể là những thất bại
trong đời sống, những ‘bàn thua’ mà chúng ta không biết cách nào để gỡ
lại, chúng ta gục ngã và đau đớn trong những khoảnh khắc của kẻ thua
trận. Những lúc đó, có những người sẽ tìm cho mình cách thế để tiếp tục
đứng lên, tiếp tục thăng tiến chính mình, họ lợi dụng chính những thất
bại để làm cho mình ngày một trưởng thành hơn. Người trẻ hôm nay có câu
thơ như để đùa cợt nhưng cũng đầy ý nghĩa: ‘Đường đời gian khổ nuôi ta lớn, ân tình bội bạc dạy ta khôn’.
Quả thực trải qua những gian khổ con người ta được tôi luyện thêm
trưởng thành, trải qua những bội bạc trong ân nghĩa con người ta dần ý
thức được cuộc sống và có kinh nghiệm về cách thế đi đường trong hành
trình cuộc đời của mình. Qua những trải nghiệm của thất bại, con người
biết làm thế nào để đứng lên, để tiếp bước và đi dần đến với thành công.
Cuộc đời con người không chỉ êm trôi nhưng còn có những ngã rẽ, những
lối rẽ trong chuyến đi để chúng ta có thể đi đúng hướng và đúng đường.
Có thể nào khi chúng ta đứng trước hai con đường mà chúng ta lại không
phải lựa chọn, có thể nào vì thích đi trên con đường trải lụa mà chúng
ta sẵn sàng đổi một tấm biển chỉ đường để rồi không bao giờ tìm đến được
với đích đến thực sự? Trước những chọn lựa, chúng ta ai cũng có tự do
để có thể chọn hay không chọn. Thế nhưng, cũng chính tự do ấy khiến
chúng ta mang theo trách nhiệm khi chọn lựa. Nếu bạn chọn làm một người
mẫu với thân hình đẹp, bạn phải tuân theo chế độ ăn uống, kiêng khem và
những bài tập thẩm mĩ để có thể giữ được thân hình kiều diễm; bạn chọn
con đường tu trì, bạn lại phải tuân theo một quá trình rèn luyện chính
mình đồng thời bạn cũng có trách nhiệm rèn luyện và đồng hành cùng mọi
người để cùng nhau đạt tới sự thiện hảo…. Và tất cả những điều đó đòi
buộc chúng ta phải trung thành không trễ nải trong việc rèn luyện và
sống đời sống mình trong những chọn lựa ấy. Chúng ta khi đã bước theo
những ngã rẽ của cuộc đời, chúng ta sẽ chẳng có thể nào lại muốn nhìn
sang những ngã rẽ khác nhưng tiếc nuối hay ước mơ về một lối đi khác mà
ta chưa tận hưởng. Cuộc sống sẽ có nhiều chọn lựa, nhưng mỗi chọn lựa
luôn dẫn chúng ta đến với trách nhiệm cần thiết để chúng ta sống chọn
lựa ấy.
Chuyến đi cuộc đời của mỗi chúng ta sẽ kết thúc khi nguồn nhiên liệu
của chúng ta cạn kiệt. Mỗi người có một kết thúc điểm khác nhau, không
ai giống ai. Có người kết thúc khi tuổi già sế bóng nhưng cũng có nhiều
người kết thúc nó khi tuổi xuân còn mơn mởn. Chúng ta có thể biết được
mọi sự kể cả việc đọc những dấu chỉ của thiên nhiên để dự báo thời tiết,
thế mà chẳng ai có thể biết trước được sự ra đi của chính mình. Chúng
ta sẽ kết thúc cuộc hành trình trong bí ẩn của thời gian mà không ai có
thể biết trước được. Sự chết là tất yếu. Thế nhưng liệu rằng khi cuộc
sống của mỗi người chúng ta qua đi, chúng ta sẽ để lại âm hưởng như thế
nào trong thế giới, trong lòng những lữ khách khác đang đồng hành cùng
với chúng ta, chúng ta sẽ để lại điều gì trong lòng của những người còn
đang tiếp tục hành trình? Một gương mẫu hay một gường mù, một sự tiếp
sức hay một gánh nặng đang kéo nài cuộc hành trình của người tiếp tục?
Tất cả những điều đó là tùy thuộc vào chính mỗi người. Có người nói về
cuộc sống sung túc và giàu sang của mình nhưng cuối cùng lại có cảm
nghiệm chính trong sự giàu sang đó, họ vẫn không có được hạnh phúc. Điều
đó dễ hiểu vì họ đã dành quá nhiều thời gian để kiếm tìm tiền bạc và dành quá ít thời gian để yêu thương.
Cuộc sống hay chuyến đi cuộc đời của mỗi người cần tạo ra cho mình một
âm giai nền. Âm giai đó sẽ làm cho cuộc đời của mỗi người chúng ta có ý
nghĩa và đem lại ý nghĩa cho người khác. Mỗi người và con người luôn
truy tìm sự bất tử. Có người tìm kiếm qua những thang thuốc nhiệm lạ để
thỏa mãn ước ao hưởng cuộc sống trưởng thọ; có người tìm kiếm sự bất tử
qua việc sinh sản con cái và lưu truyền sự sống của mình qua con cái,
cháu chắt và những thế hệ mai hậu; người khác thì tìm kiếm sự bất tử qua
việc để lại cho đời những công trình lớn lao, những nghiên cứu vĩ đại.
Nhưng thiết tưởng sự bất tử của con người thực sự khi họ sống mãi trong
tâm hồn những người đồng hành của mình, những người mà chúng ta tiếp xúc
và được gửi đến với họ. Ước chi âm giai nền của cuộc sống mà chúng ta
tạo nên sẽ làm cho cuộc đời của chúng ta có ý nghĩa, và chuyến đi của
mỗi người sẽ có được niềm vui.
Và cuối cùng, chuyến đi cuộc đời của mỗi người chúng ta cũng khác
nhau. Bạn có thể làm thay tôi mọi công việc hay một bài toán khó, thế
nhưng bạn không thể nào đi thay cho tôi chuyến đi cuộc đời của chính
tôi; bạn không thể nào sống thay cho tôi được, bởi bạn không phải là
tôi. Chính vì thế, chuyến đi cuộc đời của mỗi người là độc nhất, là duy
nhất và có một không hai. Không ai có thể thay thế bạn trong hành trình
của chính bạn. Vì thế chúng ta, mỗi người hãy đi chuyến đi của mình để
mang lại ý nghĩa tuyệt vời nhất. Nhưng làm sao để chuyến đi ấy có ý
nghĩa? Phải chăng là yêu thương? Thế nhưng điều quan trọng là yêu thương
ấy sẽ trao gửi cho đối tượng nào, vào khi nào và trong những cảnh huống
nào? Có thể ai đó sẽ trả lời cho bạn rằng phải yêu tất cả mọi người,
phải yêu thương trong mọi hoàn cảnh và mọi thời điểm của cuộc sống. Điều
đó thật tuyệt vời. Nhưng thiết tưởng đó như là điều không thể. Bởi tôi
sẽ không thể trao gửi tình yêu thương đến những người mà tôi chưa một
lần gặp gỡ; và những người mà trong suốt chiều dài cuộc hành trình tôi
sẽ chẳng bao giờ gặp họ thì tình yêu ấy sẽ được trao ban thế nào được.
Bởi vậy, chúng ta cần tìm một đáp trả khác cho vẫn đề này. Chúng ta có
thể nhìn bằng cái nhìn thực dụng về thời gian. Chúng ta sống và thực
hiện chuyến đi của chúng ta trong hiện tại và thời điểm hiện tại ấy ảnh
hưởng trực tiếp đến cuộc đời mình. Phải đồng ý rằng quá khứ hun đúc lên
hiện tại và tương lai là đích đến của những gì hôm nay. Thế nhưng, quá
khứ đã qua và tương lai thì chưa đến, chúng ta chỉ có thể sống thời gian
và tác động trên thời gian hiện tại để đem lại hạnh phúc cho chính mình
và mọi người. Nếu ai hỏi rằng trong cuộc đời thời điểm quan trọng nhất
là lúc nào? Chúng ta sẵn sàng trả lời họ đó chính là thời gian hiện tại,
bởi đó chính là lúc mà tôi đang sống, đang thực hiện hành vi của mình
và là lúc cuộc hành trình của tôi là hiện sinh. Ai đó lại hỏi đâu là nơi
quan trọng nhất đối với bạn? Câu trả lời chính là chỗ mà tôi đang sống,
đang ở. Bởi chính tại nơi đó mà tôi hiện diện, tôi làm cho cuộc sống
nơi đó nên ý nghĩa hay làm cho cuộc sống nơi đó ra tăm tối, chính nơi đó
tôi trao ban sự hiện hữu của chính tôi và nơi đó làm cho hiện hữu của
tôi nên trọn hảo. Còn ai đó sẽ lại hỏi về người nào là người quan trọng
nhất đối với bạn và sẽ nhận được câu trả lời rằng đó chính là những
người đang ở chung quanh bạn, những người đang cùng bạn chia sẻ chuyến
đi, những người đồng hành đang cùng tôi thực hiện hành trình cuộc đời
của mình. Hiện tại chính là thời điểm mà chúng ta có thể thay đổi để tạo
nên ý nghĩa đích thực của cuộc sống. Chính vì vậy, nếu yêu thương được
chọn như một âm giai nền trong hành trình của bạn, thì bạn cần làm cho
âm giai nền ấy vang lên trong chính lúc này, để âm hưởng của nó tồn tại
trong lòng bạn và những người đang chia sẻ chuyến đi với bạn.
‘Cuộc đời là một chuyến đi của mỗi người’. Trong chuyến đi
ấy, mỗi người chúng ta là chủ của hành trình và mỗi chúng ta hiện hữu
cách thực sự, một chuyến đi mà không ai có thể thay thế chúng ta bước đi
cho dẫu họ đã tiếp sức hay níu kéo chúng ta lại. Chúng ta mỗi người
phải thực hiện chuyến đi ấy cho dẫu đã có một xuất phát điểm như thế
nào. Chúng ta, mỗi người cần thực hiện chuyến đi ấy để tạo nên một âm
hưởng trong cuộc sống và tìm được ý nghĩa cho chính mình.
Mục Đồng Nguyễn
0 nhận xét:
Đăng nhận xét